Zorgen voor een veilige werkomgeving
Het werken met machines brengt risico’s met zich mee. Dit heeft betrekking op zowel de machine als op de gebruiker van de machine. Veiligheid is daarom een belangrijke factor. Maar waar is machineveiligheid van afhankelijk? Aan welke wetgeving moet u voldoen? En hoe zorgt u ervoor dat risico’s beperkt blijven?
In dit hoofdstuk gaan we in op de verschillende aspecten van machineveiligheid:
- Veilig werken met machines: hoe pakt u dit aan?
- Wat staat er in het Warenwetbesluit Machines, de Arbowet en het Arbobesluit?
- Hoe voldoet u aan de Machinerichtlijn en Nederlandse Warenwetbesluit Machines?
- Hoe gaat u om met risico’s op gebied van arbeidsmiddelen?
Veilig werken met machines: op wie heeft het betrekking?
Wanneer u regelmatig met machines werkt, bent u ook verantwoordelijk voor het gebruik ervan en het veilig werken met machines en arbeidsmiddelen. Hoe u omgaat met de machine weegt net zo zwaar als de staat waarin de machine verkeert. De machineveiligheid is daarom niet volledig afhankelijk van de machine zelf, maar ook van de gebruiker.
Een gebruiker dient bijvoorbeeld voldoende deskundig te zijn om met een arbeidsmiddel te werken. Zij moeten bewust omgaan met machines en de risico’s hiervan kunnen inschatten. Daarnaast behoren ook de fabrikanten van machines tot de verantwoordelijken voor machineveiligheid. Fabrikanten behoren te voldoen aan de Machinerichtlijn die is gericht op de productie van machines.
Voldoen aan de Arbowet en het Arbobesluit
Als fabrikant, eigenaar en gebruiker van machines bent u verantwoordelijk voor veiligheid. Daarmee bent u verplicht te voldoen aan de Arbowet. Maar wat staat er hierover precies in de Arbowet? En welke rol speelt het Arbobesluit hierin?
De Arbowet stelt dat sommige arbeidsmiddelen keuring plichtig zijn. Deze verplichting is op twee situaties van toepassing. Wanneer de veiligheid van uw arbeidsmiddel afhangt van de manier waarop deze geïnstalleerd wordt. En wanneer de veiligheid van uw arbeidsmiddel afhankelijk is van invloeden van buitenaf, zoals slijtage, veroudering of verslechtering.
In de volgende situaties stelt de Arbowet een keuring van machines verplicht:
- U installeert de machine voor de eerste keer – of opnieuw
- U heeft de machine zelf in gebruik genomen
- U heeft de machine verhuurt
U kunt zelf de inschatting maken of u een keuring van machines door een onafhankelijke keuringsinstantie laat uitvoeren of u machines zelf gaat keuren.
Wat is het verschil tussen de Arbowet en het Arbobesluit?
De Arbowet is de overkoepelende wet en vormt de basis. U kunt het Arbobesluit zien als een onderdeel van de Arbowet waar regels in staan om arbeidsrisico’s tegen te gaan. Het grootste verschil is dat de Arbowet een kader biedt voor alle plekken waar arbeid wordt verricht. Hierin staan dus geen concrete regels.
In het Arbobesluit daarentegen staan wel concrete regels waar zowel werkgever als werknemer verplicht aan moet voldoen. Met name hoofdstuk 7 uit het Arbobesluit omvat een groot gedeelte van deze verplichtingen.
Wat staat er in het Arbobesluit Hoofdstuk 7?
In hoofdstuk 7 van het Arbobesluit staan verplichtingen op gebied van veiligheid en gezondheid waar werkgevers én werknemers aan moeten voldoen, ten aanzien van arbeidsmiddelen. Een van de verplichtingen voor werkgevers is dat zij zorg dragen voor goede voorlichting en opleiding van werknemers met betrekking tot arbeidsmiddelen. Werknemers zijn verplicht voorzichtig en zorgvuldig om te gaan met arbeidsmiddelen. Wanneer werkgever een arbeidsmiddel ter beschikking stelt aan werknemer, dient deze te voldoen aan de van toepassing zijnde Warenwetbesluiten.
Is een risico inventarisatie en evaluatie verplicht?
Een belangrijk onderdeel van machineveiligheid is het inschatten en omgaan risico’s. Risico’s rondom het gebruik van machines en arbeidsmiddelen kunnen we nooit helemaal uitsluiten. Dit hoeft ook niet. Het gaat er om dat een risico aanvaardbaar is voor u. Als het gaat om gezondheid en veiligheid is het daarom goed om te kijken hoe u risico’s in de hand kunt houden.
Een van de manieren om dit te doen is het uitvoeren van een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). Dit is verplicht voor iedereen die werkt met machines. Voordat een machine op de markt komt dient de RI&E al te zijn uitgevoerd. Vanaf dan dient deze periodiek terug te komen.
Hoe u dit doet staat niet vastgelegd. Er zijn dan ook geen voorgeschreven regels of richtlijnen opgesteld over hoe een RI&E eruit moet zien. Uw eigen verstand en inzichten van machines vormen dan ook de basis. Dit maakt het niet direct makkelijker, want wanneer is het voldoende? Het is daarom van belang dat u analyseert en inschat welke risico’s zich kunnen voordoen. En vervolgens hoe u deze risico’s gaat beheersen.
Er zijn hulpmiddelen en instrumenten beschikbaar die u hierbij kunnen helpen. Een keuring van uw machine is ook een uitstekend hulpmiddel om risico’s te controleren. Een keuring vormt als het ware het totaalplaatje van uw machine. U maakt de keuze om een keuring zelf uit te (leren) voeren of om een periodieke keuring bij een professionele keurmeester onder te brengen.
Hoe voldoet u aan de Machinerichtlijn?
Niet alleen de gebruiker en de eigenaar van machines dragen een verantwoordelijkheid, maar ook de fabrikant van machines. De machinerichtlijn bestaat uit eisen voor machines die binnen de Europese Unie op de markt worden gebracht. Deze veiligheids- en gezondheidseisen zijn dus van toepassing op machines in de ontwerpfase en die voor de eerste keer geproduceerd wordt als eerste type. Met het eerste type bedoelen we het eerste exemplaar dat men uitbrengt.
De machinerichtlijn is verwerkt in het Warenwetbesluit Machines, waardoor de eisen die hierin staan wettelijk verplicht zijn. U kunt de Machinerichtlijn 2006/42/EC aanschaffen op de website van het NEN. Een belangrijk onderdeel hiervan is de Bijlage 2. Deze bijlage omvat de verplichting omtrent het aanbrengen van de CE-markering.
Stel uw vraag over machineveiligheid
- Aan welke wetgeving moet u voldoen?
- Hoe voorkomt u machinestilstand?
- Hoe helpt een keuring u bij veilig werken?
In een vrijblijvend gesprek leggen onze TÜV-specialisten uit hoe een machine keuring u helpt met het voldoen aan de wetgeving en een veilige werkomgeving voor uw werknemers. Stel uw vraag.